Robert John Elias Downey Jr. (ur. 4 kwietnia 1965 roku na Manhattanie w Nowym Jorku) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny, producent filmowy, scenarzysta, autor tekstów piosenek, komik i piosenkarz.
Życiorys[]
Wczesne lata[]
Przyszedł na świat jako młodszy z dwójki dzieci aktora, scenarzysty, producenta, operatora i reżysera filmów undergroundowych Roberta Downey'ego Seniora i tancerki / piosenkarki Elsie (z domu Ford). Jego dziadkowie ze strony ojca byli Żydami, których rodziny pochodziły z Litwy, Rumunii i Węgier. Jego matka jest pochodzenia szkockiego, niemieckiego i szwajcarskiego. Jego ojciec urodził się jako Robert Elias i zmienił nazwisko na Downey (po swoim ojczymie Jamesie Downeym), gdy był niepełnoletni i chciał zaciągnąć się do armii. On i jego starsza siostra Allyson Lee (ur. 1963) dorastali w Greenwich Village.
Kariera[]
Wychowany w rodzinie artystów już jako dziecko poznał pracę na planie filmowym. Mając 5 lat stawiał pierwsze kroki przed kamerą w filmie fantasy swojego ojca Funt (Pound, 1970) jako zarozumialec i dwa lata później w komediowym westernie Pałac Greasera (Greaser's Palace, 1972). W 1975 roku uczęszczał do Perry House School w Chelsea i uczył się klasycznego baletu w Londynie. Jako nastolatek zaczął komponować, a jego pasją stała się gra na fortepianie. W 1982 roku przerwał naukę w Santa Monica High School w Santa Monica, powrócił do Nowego Jorku, gdzie w wieku dwudziestu lat rozbawiał publiczność wcielając się w rozmaite role w programie NBC Saturday Night Live (1985-86).
Na dużym ekranie zaczynał od ról młodych buntowników i wesołych nastolatków; jako kobieciarz zadurzony w nieczułej na jego wdzięk córce szefa miejscowej mafii w komedii romantycznej Podrywacz artysta (The Pick-up Artist, 1987) czy w roli bogatego chłopaka uzależnionego od narkotyków w dramacie Mniej niż zero (Less Than Zero, 1987).
Największym sukcesem okazała się sugestywna kreacja Charliego Chaplina, człowieka ze wszystkimi słabostkami i dziwactwami w dramacie biograficznym Richarda Attenborough Chaplin (1992), za którą przyznano mu nominację do Oscara i Złotego Globu. Specjalnością stały się romantyczne role komediowe, które gra w sposób brawurowy ze swadą i autoironią. Za rolę biznesmena w komedii fantasy Serce i dusze (Heart and Souls, 1993) odebrał nagrodę Saturna. Postać adwokata Larry'ego Paula w serialu Fox Ally McBeal (2000-2001) została uhonorowana nagrodą Złotego Globu i nominacją do nagrody Emmy. W teledysku Eltona Johna do piosenki "I Want Love" (2001) Downey Jr. przechadza się po starej rezydencji, synchronizując ruch swoich warg ze słowami piosenki.
23 listopada 2004 roku wydał pierwszy solowy album The Futurist (wyd. Sony Classical) – wokalista, kompozytor i autor tekstów. Ta płyta była najlepiej sprzedającym się debiutem w Stanach w owym roku. Na płycie znalazł się cover piosenki Smile, który w oryginale wykonywał Charlie Chaplin.
W serialu Ally McBeal (2000-2002) wykonał piosenki: "River" z repertuaru Joni Mitchell, "Chances Are" w duecie z Vondą Shepard, "Every Breath You Take" w duecie ze Stingiem. A na płycie For Once in My Life ze ścieżką dźwiękową do serialu zaśpiewał własną kompozycję "Snakes".
Największy sukces odniósł wcielając się w rolę Iron Mana w filmie Iron Man. Zagrał też Sherlocka Holmesa w filmie Sherlock Holmes w 2009, oraz w jego sequelu z 2011 roku Sherlock Holmes: Gra cieni.
Życie prywatne[]
W latach 1984-1991 spotykał się z Sarah Jessicą Parker. Był żonaty z Deborah Falconer (od 29 maja 1992 do 26 kwietnia 2004), z którą ma syna Indio (ur. 7 września 1993). 26 sierpnia 2005 roku poślubił Susan Levin. Mają syna Extona Eliasa (ur. 7 lutego 2012 w Los Angeles).
W latach 90. miał problemy z alkoholem, zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi i narkotykami (heroiną, kokainą, marihuaną).
Źródło opisu: Wikipedia (treść udostępniona na licencji Creative Commons. Zobacz autorów artykułu).
Polski dubbing[]
Rok | Tytuł | Rola | Polski głos | Próbka |
---|---|---|---|---|
2006 | Na psa urok | Doktor Marcus Kozak | Bartosz Opania | |
2011 | Captain America: Pierwsze starcie | Tony Stark / Iron Man (zwiastun Avengers) | Mariusz Bonaszewski | |
2012 | Avengers | Tony Stark / Iron Man | ||
2013 | Iron Man 3 | |||
2014 | Avengers: Czas Ultrona | |||
2016 | Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów | |||
2017 | Spider-Man: Homecoming | |||
2018 | Avengers: Wojna bez granic | |||
2019 | Avengers: Koniec gry | |||
2019 | Spider-Man: Daleko od domu | Tony Stark (mat. archiwalny) | ||
2020 | Doktor Dolittle | Doktor John Dolittle | Jarosław Boberek |
Zwiastuny i inne[]
- W zwiastunie Avengers dubbingowany był przez Grzegorza Damięckiego.
- W pierwszym zwiastunie Spider-Man: Homecoming dubbingowany był przez Piotra Grabowskiego.
Linki zewnętrzne[]
- Robert Downey Jr. w polskiej Wikipedii
- Robert Downey Jr. w bazie Filmwebu
- Robert Downey Jr. w Internet Movie Database (IMDb)